Wanneer we denken aan bouwprojecten, concentreren we ons vaak op het bouwproces zelf – het ontwerp, de bouw, en de uiteindelijke oplevering van het gebouw. Maar wat gebeurt er nadat een gebouw zijn levensduur heeft bereikt en het tijd is om te slopen?
Deze gebouwen bevatten een schat aan herbruikbare en recycleerbare materialen. De inventarisatie van materialen die vrijkomen bij sloop of renovatie maakt het mogelijk om deze gegevens te delen met sloopbedrijven, bouwmaterialenproducenten en recyclagecentra. Dit geeft ons een beter begrip van wanneer en waar materialen beschikbaar komen. Bovendien garandeert het traceerbaarheidssysteem dat deze vrijgekomen materialen schoon zijn en vrij van schadelijke stoffen, wat een essentiële stap is richting urban mining.
Wat is een Sloopopvolgingsplan?
Een sloopopvolgingsplan, afgekort SOP, is een gedetailleerd rapport dat het volledige sloopproces van een gebouw in kaart brengt. Het bevat een inventaris van alle afvalstoffen, richtlijnen en strategieën voor een veilige en duurzame sloop. Het belangrijkste doel van een SOP is ervoor te zorgen dat sloopwerkzaamheden efficiënt en milieuvriendelijk worden uitgevoerd. Specifiek: aanbevelingen naar hoogwaardige recyclage en hergebruik
Waarom is een Sloopopvolgingsplan Belangrijk?
1. Milieubescherming
Een van de meest dwingende redenen om een sloopopvolgingsplan te hebben, is de bescherming van het milieu. Tijdens het sloopproces kunnen tal van gevaarlijke stoffen en materialen vrijkomen, zoals asbest, lood, kwik, andere chemicaliën en meest voor de hand liggend: asbest. Zonder de juiste voorbereiding kan dit leiden tot ernstige milieuverontreiniging.
Een SOP helpt bij het identificeren van potentiële milieuproblemen en begeleidt de sloopprofessionals bij het veilig verwijderen van gevaarlijke materialen. Het verkleint de afvalberg en versterkt de recyclagestroom, wat bijdraagt aan een duurzamere bouwsector. Als we toch aan het inventariseren zijn, kunnen we ook kijken naar herbruikbare materialen, wat circulair is en dus minder belastend voor ons milieu
2. Veiligheid en Gezondheid
Een goed sloopopvolgingsplan zorgt niet alleen voor milieubescherming, maar ook voor de veiligheid en gezondheid van de betrokkenen. Bouwvakkers die met sloopwerkzaamheden te maken hebben, lopen risico op blootstelling aan gevaarlijke stoffen en structurele gevaren. Een SOP voorziet in de nodige veiligheidsmaatregelen om deze risico’s te minimaliseren en de gezondheid van werknemers te beschermen. Daarom gaan we hier destructief onderzoeken en breken we tot we zeker zijn dat alle gevaarlijke afvalstoof in kaart zijn.
3. Wettelijke Vereisten
Wanneer we oude projecten achter ons laten, wordt het eenvoudig. Voor alle omgevingsvergunningsaanvragen ingediend na 30 juni 2022 is een sloopopvolgingsplan verplicht als het project onder een van de volgende categorieën valt:
Betreft het infrastructuurwerken met volume op te breken puin > 250 m³
of
Betreft het in hoofdzaak residentiële gebouwen met bouwvolume > 5000 m³
of
Betreft het in hoofdzaak niet-residentiële gebouwen met bouwvolume > 1000 m³
Als je project hieraan voldoet zijn er 3 verplichtingen van toepassing in de Vlaamse wetgeving ( VLAREMA Artikel 4.3.3. en Artikel 4.3.5.)
- Sloopopvolgingsplan (SOP) toevoegen bij omgevingsvergunningsaanvraag
- Conformverklaring van het SOP toevoegen bij prijsvraag/aanbesteding
- Traceerbaarheidsprocedure via een erkende sloopbeheerorganisatie volgen bij uitvoering van de sloopwerken (sloopattest).
4. Efficiëntie en Kostenbesparing – win-win
Een gedetailleerd sloopopvolgingsplan biedt een duidelijk overzicht van het gehele sloopproces. Hierdoor kunnen sloopbedrijven efficiënter werken en mogelijke vertragingen vermijden. Bovendien draagt een georganiseerde aanpak bij aan kostenbesparingen, omdat verspilling wordt geminimaliseerd en herbruikbare materialen kunnen worden teruggewonnen.
Een typisch scenario van onverwachte kosten tijdens sloopwerkzaamheden is de onverwachte ontdekking van asbest, in het ergste geval niet-gebonden, wat vereist dat het in een hermetische zone wordt verwijderd. Dit brengt niet alleen extra kosten met zich mee, maar kan ook aanzienlijke vertragingen in de planning veroorzaken.
5. Duurzaamheid
Samengaand met milieubescherming, bevordert een sloopopvolgingsplan (SOP) duurzame slooppraktijken door hergebruik en recycling van bouwmaterialen te stimuleren. Dit niet alleen ter vermindering van afval, maar ook om de vraag naar nieuwe grondstoffen te verminderen. Het draagt bij aan een meer circulaire economie en een lagere CO2-uitstoot. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat een SOP in eerste instantie is ontwikkeld om de afvalstroom te optimaliseren, waarbij hergebruik een dikke plus is.
Hoe Wordt een Sloopopvolgingsplan Opgesteld?
Het opstellen van een sloopopvolgingsplan is een grondige taak die deskundigheid en inzicht vereist. Hier zijn de belangrijkste stappen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van een SOP:
- Afbakening van de scope: De ontruiming behoort niet tot de scope. Onder ontruiming verstaan we de verwijdering van alle losse of volledig demonteerbare elementen, zoals verplaatsbaar meubilair, demonteerbare machines, handgereedschap, voorraden, vloeistoffen in containers en koelstoffen in transformatoren. Deze afvalstoffen vallen ook niet onder bouw- en sloopafval.
Wat wel tot de scope behoort, is de ontmanteling, waaronder de verwijdering van alle vaste apparaten en apart demonteerbare delen van gebouwen, zoals verwarmings- en koeltoestellen, radiatoren, vaste apparaten, machines (inclusief liften), valse plafonds, verlichtingsarmaturen, rookmelders, wand- en vloerbekleding. Bij selectieve sloop verwijdert de uitvoerder ook eerst binnenschrijnwerk, buitenschrijnwerk (inclusief glaspartijen), houtwerk, dakwerk, leidingen en niet-dragende, niet-inerte structuren (zoals binnenmuren van gips of karton).
Afsluiten doen we met de structurele sloop, afbraak van de resterende constructie na ontruiming en ontmanteling - Vooronderzoek: Om het veldonderzoek vlot te laten verlopen verzamelen we zoveel mogelijk info via de opdrachtgever zoals oude plannen, as-built dossier, foto’s, bodemonderzoeken, … Geopunt raadplegen en meer
- Bepalen van onderzoeksstrategie
- Verwerking van de veldinventarisatie en analyseresultaten
- Verkenning van de site
- Asbestinventarisatie
- Staalname asbest
- Soopinventarisatie
- Andere staalname
- Controle dat we niets vergeten
- Veldonderzoek: Na een degelijk vooronderzoek kunnen we een onderzoeksstrategie opmaken en starten aan het veldonderzoek. Doorgaans gaan we als volgt te werk:
- Conclusie: Een SOP omvat gedetailleerde documentatie, waaronder:
- Inventaris
- Beperkingen van het onderzoek waar de deskundige tegenaan liep
- Specifieke aanbevelingen voor de werf
- Specifieke aanbevelingen naar hoogwaardige recyclage en hergebruik
Conclusie
Een sloopopvolgingsplan is niet alleen een cruciaal document voor een veilige en milieuvriendelijke sloop, maar het is veelal ook een vereiste. Het biedt een methodische benadering om de impact van sloop op het milieu te minimaliseren en zorgt voor de gezondheid en veiligheid van degenen die bij het proces betrokken zijn. Door te kiezen voor een professioneel opgesteld SOP, draagt u bij aan duurzaamheid en voldoet u aan de wet. Zo kunt u uw sloop- en bouwprojecten op een verantwoorde manier beheren en een positieve bijdrage leveren aan de bouw- en vastgoedsector.
In de wereld van vandaag, waar duurzaamheid en milieubescherming centraal staan, is een sloopopvolgingsplan geen luxe maar een absolute noodzaak. Het zorgt voor een betere toekomst voor ons allemaal door de schadelijke gevolgen van sloop te minimaliseren en hergebruik van bouwmaterialen te optimaliseren.